Diyarbakır’ın Ergani ilçesindeki tarihi Çayönü Tepesi’nde yürütülen arkeolojik kazılarda, yaklaşık 9 bin 500 yıllık kamusal kullanım amaçlı bir yapı ortaya çıkarıldı. 1964 yılından bu yana aralıklarla devam eden kazılarda özellikle alanın doğu kesimi inceleniyor ve geçmişe ışık tutan kalıntılar gün yüzüne çıkarılıyor.
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Müzecilik Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Savaş Sarıaltun, yapının dönemin yerleşik hayata geçiş, tarım, hayvancılık ve madencilik faaliyetleri açısından önemli bilgiler sunduğunu belirtti. Sarıaltun, yapının en az iki farklı kullanım evresine sahip olduğunu ve yaklaşık 150-200 yıl boyunca faaliyette bulunduğunu ifade etti. Yapının taban boyasının en az dört kez yenilenerek tekrar kullanıldığı tespit edildi.
Doç. Dr. Sarıaltun, yapının bireysel bir konut yerine toplu kullanım amaçlı olduğunu ve toplantılar, etkinlikler veya ritüel faaliyetler için tasarlanmış olabileceğini kaydetti. Yapının tabanında kırmızı rengin farklı tonlarının bulunduğu ve doğal malzemelerden elde edilmiş boyalarla renklendirildiği aktarıldı. Sarıaltun, “Büyük olasılıkla dağlık alandan elde edilen doğal aşıboyası veya kırmızı kil malzemesi kullanılmıştır. Analizlerle bu bilgiyi kesinleştireceğiz” dedi.