Diyarbakır’ın tarihi Sur ilçesinde kadınlar, “nanê tenûrê” olarak bilinen tandır ekmeği geleneğini titizlikle sürdürüyor. Bu özel ekmek, Kürtler, Farslar, Araplar ve Azeriler gibi birçok halkın ortak kültürel mirası olarak sofralardaki yerini korumaya devam ediyor.
Tandır Ekmeği 20-25 Lira Arasında Satılıyor
Toprak zemine kazılan çukurlarda ya da çamurla sıvanmış kubbe fırınlarda pişirilen tandır ekmeği, özenle yoğrulan hamuruyla 400 gramlık porsiyonlar halinde 20 ila 25 lira arasında satışa sunuluyor. Ancak Sur’daki kadınlar, hem ekonomik gerekçelerle hem de kültürel mirası yaşatmak adına bu geleneği evlerindeki tandırlarda sürdürüyor. Üretim genellikle sabah erken saatlerde ya da akşam serinliğinde, öğle sıcağından kaçınılarak yapılıyor.
"Bizim geleneğimiz, bırakmak istemiyoruz”
Kadınlar, fırından ekmek almanın maliyetli hale geldiğini belirterek kendi tandırlarında üretim yapmayı tercih ediyor. Mahalle sakinlerinden biri, “Fiyatlar çok yüksek. Biz de kendi ekmeğimizi yapıyoruz. Bu bizim geleneğimiz, bırakmak istemiyoruz” sözleriyle durumu özetliyor.
Tandır hazırlığı ise adeta bir ritüel gibi yürütülüyor. Çamurdan yapılan fırınlar özenle sıvanıyor, hamur geleneksel karışımlarla yoğrulup uzun süre dinlendiriliyor. Pişirme sırasında çıkan o kendine özgü mis gibi ekmek kokusu ise tüm mahalleyi sarıyor.
Tandır Ekmeği Turistlerin de Gözdesi Oldu
Sur Belediyesi, kayyım döneminde kadınların tandır ekmeği üretimini sürdürebilmesi için özel bir alan tahsis etti. Bu alandaki duvarlar, tandır geleneğini yaşatan kadınların fotoğraflarıyla süslenerek kültürel mirasa görsel bir kimlik kazandırdı. Bazı fırınlar ise bu geleneği sürdürerek günlük taze tandır ekmekleri sunmaya devam ediyor. Yerel halk, bu özgün lezzetin son yıllarda turistlerin de ilgisini çektiğini ve yoğun talep gördüğünü ifade ediyor.