DİYARBAKIR- Diyarbakır’da kaç tane kitabe olduğunu ve Diyarbakır’daki en eski kitabenin hangi döneme ait olduğunu biliyor musunuz?
Diyarbakır'daki kitabeler Diyarbakır hakkında kapsamlı bilgiler sunmaktadır. Bu kitabeler, şehrin tarihi ve kültürel zenginliğini yansıtarak, çeşitli dönemlere ait önemli bilgileri barındırır. Kitabeler, özellikle mimari ve hat sanatı açısından büyük önem taşır ve şehrin tarihi yapılarının kimliklerini ve geçirdiği evreleri belgelemektedir. Peki kitabe ne demektir?
Kitabe Nedir?
Kitabe, genellikle anıtsal eserlerin üzerinde yer alan, tanıtım ve bilgilendirme amaçlı yazılardır. Bu yazılar, çoğunlukla kolay bozulmayan malzemeler üzerine kazınarak oluşturulur. Kitabeler, tarih malzemesi açısından birinci derecede önem taşır çünkü genellikle resmi nitelikte hazırlanmışlardır, bu da onların kaynak değerini artırır. Kültür tarihi açısından büyük önem taşıyan kitabeler, kimin tarafından ve niçin yapıldığını göstermeleri bakımından da değerli belgelerdir. Üzerine yazının kazındığı taşın motifleri ise sanat tarihi açısından önemlidir. Kitabeler, dünyanın hemen her yerinde bulunabilir ve bu gelenek günümüzde de devam etmektedir. Ayrıca kitabe sözcüğü dilimize arapçada ‘yazı yazdı’ anlamına gelen ‘kataba’ sözcüğünden geçmiştir.
Diyarbakır'da kaç tane kitabe vardır?
Diyarbakır, sahip olduğu kitabelerle tarih boyunca birçok medeniyetin izlerini taşımaya devam ediyor. Şehrin kale surları, zengin tarihi birikimi gözler önüne seriyor. Diyarbakır'ın surlarında Bizans'tan Osmanlı'ya kadar birçok döneme ait altmış üç kitabe bulunuyor.
Bu kitabelerin altısı Bizans dönemine, geri kalanları ise İslam dönemine ait. Yedi Kardeş, Ulu Beden, Keçi Burcu ve Dağ Kapı gibi sur bölümlerinde yoğunlaşan bu yazıtlar, farklı hükümdarların ve dönemlerin izlerini günümüze taşıyor.
Diyarbakır Ulu Camii de kitabeleriyle dikkat çekiyor. Caminin kuzey, batı, doğu cephelerinde ve minaresinde bulunan yazıtlar, caminin tarihçesi hakkında önemli bilgiler sunuyor.
En eski kitabe, 1091 yılına tarihlenen Selçuklu Sultanı Melikşah dönemine ait. Bu kitabeler, İnaloğulları, Artuklular ve Osmanlılar dönemlerinde yapılan restorasyonları da belgelemektedir.
Şehrin diğer önemli yapıları arasında yer alan Mesudiye Medresesi, Nebi Camii, Şeyh Mutahhar Camii ve Hz. Süleyman Camii minareleri de kitabeleriyle dikkat çekiyor. Bu yapılar, kitabeleri sayesinde Diyarbakır'ın tarihi dokusunu ve sanatını günümüze taşımaktadır.
Diyarbakır'daki kitabeler, şehrin tarihi ve kültürel mirasını koruyarak gelecek nesillere aktarmak için büyük bir öneme sahiptir
